Tor żużlowy w Zielonej Górze
aktualna długość toru: 344 metrów
nawierzchnia toru: granitowo-sjenitowa
ogrodzenie toru: banda z płyt drewnianych, na łukach zamontowana tzw. banda dmuchana.
licencja toru nr: 728
aktualnie rekord toru: 59,22 Przemysław Pawlicki (03.06.2023)
Historia rekordowych czasów uzyskanych na zielongórskim torze:
W latach 1946-1956 w większości impreza zawodnik, który uzyskał najlepszy czas zawodów otrzymywał tytuł Mistrza toru. W niektórych zawodach finałowym biegiem był również wyścig o tytuł mistrza toru, w którym spotykali się najlepsi zawodnicy rozegranych wcześniej biegów lub najlepsi zawodnicy z poszczególnych drużyn. Podczas imprez żużlowych rozgrywanych w tym okresie można napotkać również biegi nazywane „próbą bicia rekordu toru”, w którym zazwyczaj startował jeden zawodnik. Rekordy w pierwszych latach podawane były w formiecie minuty-sekundy-dziesiąte sekundy, dopiero z biegiem czasu i wyśróbowaniem rekordów przyjęto podawanie czasu biegu wyłącznie w sekundach.
450 metrów (długość toru)
20.10.1946 - 4.25,0 - Zygmunt Dolata (MKS Zielona Góra) – 450 metrów, 10 okrążeń – pierwszy rekord zielonogórskiego toru.
W latach 1947-1956 podczas zawodów żużlowych ścigano się zarówno na 3, 4 oraz 5 okrążeń. Długość toru również „zmieniała się” bardzo często i wynosiła w zależności od źródła m.in. 400, 408, 417 lub 420 metrów. W sezonie 1950 długość toru wynosiła od początku sezonu 417 metrów i po tym czasie nie znaleźliśmy informacji o kolejnych zmianach w długości toru. Ze względu na brak oficjalnych informacji poniżej zamieszczamy informacje o najlepszych czasach jakie uzyskano w poszczególnych zawodach (również o rekordach toru jeśli udało się to potwierdzić).
Najlepsze czasy i rekordy toru uzyskane w latach 1947-1956:
16.05.1948 – 2.18,0 – Andrzejewski (LKM Leszno) - ? metrów, ? okrążeń
03.07.1949 – 2.09,9 – Marian Zadoń (Unia Zielona Góra) – 420 metrów, 5 okrążeń
Ciekawostką jest mecz Poznańskiej Ligi Okręgowej rozegrany 28 sierpnia 1949 roku z którego trzy różne źródła podają trzy różne informacje:
– 2.20,0 – Jerzy Błoch (Unia Zielona Góra) – 400 metrów, 5 okrążeń
– 2.05,0 – Jerzy Błoch (Unia Zielona Góra) – ? metrów, 5 okrążeń
– 2.20,5 – Jerzy Błoch (Unia Zielona Góra) – 408 metrów, 5 okrążeń
W październiku 1949 roku oficjalny rekord zielonogórskiego toru wynosił 2.12,0 (brak jednak dokładniejszych informacji o długości toru, ilości okrążeń oraz naziwska rekordzisty)
417 metrów (oprócz pierwszego podanego niżej czasu, pozostałe prawdopodobnie uzyskane zostały na dystansie 4 okrążeń)
02.07.1950 – 1.56,5 – Felski (Olimpia Grudziądz) – 417 metrów, 5 okrążeń
13.08.1950 – 1.44,1 – Jerzy Błoch (Stal Zielona Góra) – 417 metrów, 4 okrążenia - potwierdzona informacja, iż był to rekord toru
28.08.1950 – 1.41,2 – Jerzy Błoch (Stal Zielona Góra) – potwierdzona informacja o rekordzie toru
18.11.1951 – 1.35,4 – Kazimierz Juzala (Stal Zielona Góra) – oznaczony jako „najlepszy czas dnia”
12.06.1952 – 1.40,8 – Kazimierz Juzala (Stal Zielona Góra) – oznaczono jako „najlepszy czas dnia”
28.09.1953 – 1.35,2 – Lis (Włókniarz Piła) – oznaczono jako „najlepszy czas dnia”
19.10.1953 – 1.36,0 – Chrystianin (Stal Rzeszów) – oznaczono jako „najlepszy czas dnia”
W latach 1951-1954 zielonogórski klub wielokrotnie borykał się z problemami uzyskania licencji toru przy ulicy Wrocławskiej i dostosowania toru do wymagań regulaminu. Brakuje też oficjalnych informacji o faktycznej długości toru oraz obowiązującym wówczas rekordzie toru.
400 metrów – oficjalnie wg. protokołu oraz programu zawodów (występują również wersje długości toru od 405 do 410 metrów, a nawet 435 metrów) – od tego roku wszystkie czasy mierzono na dystansie 4 okrążeń.
19.05.1957 - 84,5 - Mieczysław Siodło (Kolejarz Piła)
01.06.1957 - 80,4 - Janusz Suchecki (Skra Warszawa)
19.06.1958 - 79,9 - Mieczysław Połukard (Polonia Bydgoszcz)
30.08.1958 - 78,5 - Henryk Żyto (Unia Leszno)
??? metrów
01.05.1959 - 82,0 - Tadeusz Miński (LPŻ Zielona Góra)
29.06.1959 - 81,4 - Bonifacy Langner (LPŻ Zielona Góra)
23.08.1959 - 81,3 - Józef Podhajski (LPŻ Zielona Góra)
10.10.1959 - 80,3 - Kazimierz Bendke (Ostrovia Ostrów)
405,22 metrów
08.05.1960 - 80,8 - Konstanty Pociejkowicz (Sparta Wrocław)
23.10.1960 - 80,4 - Mieczysław Mendyka (LPŻ Zielona Góra)
30.04.1961 - 80,1 - Bronisław Rogal (Stal Gorzów)
08.07.1962 - 80,0 - Mieczysław Mendyka (Zgrzeblarki Zielona Góra)
22.09.1963 - 79,8 - Mieczysław Mendyka (Zgrzeblarki Zielona Góra)
26.10.1963 - 79,4 - Paweł Waloszek (Śląsk Świetochłowice)
10.05.1964 - 79,4 - Edmund Migoś (Stal Gorzów)
10.05.1964 - 78,8 - Edmund Migoś (Stal Gorzów)
10.05.1964 - 78,0 - Edmund Migoś (Stal Gorzów)
11.04.1965 - 78,0 - Andrzej Pogorzelski (Stal Gorzów)
10.06.1965 - 78,0 - Zenon Nowak (Zgrzeblarki Zielona Góra)
08.08.1965 - 77,4 - Zbigniew Podlecki (Wybrzeże Gdańsk)
02.04.1967 - 76,4 - Zdzisław Waliński (Unia Leszno)
397 metrów
31.05.1970 - 76,8 - Paweł Protasiewicz (Zgrzeblarki Zielona Góra)
28.06.1970 - 76,5 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
12.07.1970 - 76,4 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
27.09.1970 - 76,4 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
18.10.1970 - 76,0 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
372 metrów
03.04.1972 - 75,2 - Paweł Protasiewicz (Zgrzeblarki Zielona Góra)
16.04.1972 - 75,2 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
25.06.1972 - 74,8 - Jerzy Bruzda (Sparta Wrocław)
13.08.1972 - 74,7 - Zbigniew Marcinkowski (Zgrzeblarki Zielona Góra)
24.03.1973 - 74,0 - Zbigniew Marcinkowski (Falubaz Zielona Góra
365 metrów
05.05.1974 - 75,6 - Zbigniew Filipiak (Falubaz Zielona Góra)
12.05.1974 - 75,2 - Zenon Plech (Stal Gorzów)
12.05.1974 - 74,1 - Edward Jancarz (Stal Gorzów)
08.08.1974 - 73,6 - Zenon Plech (Stal Gorzów)
08.08.1974 - 73,4 - Edward Jancarz (Stal Gorzów)
11.07.1976 - 73,0 - Andrzej Jurczyński (Włókniarz Częstochowa)
11.06.1978 - 72,6 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
05.08.1978 - 72,0 - Henryk Olszak (Falubaz Zielona Góra)
12.08.1979 - 71,8 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
11.04.1981 - 69,0 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
14.04.1981 - 69,0 - Henryk Olszak (Falubaz Zielona Góra)
14.04.1981 - 68,6 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
22.07.1982 - 68,0 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
08.09.1983 - 67,4 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
357 metrów
31.03.1986 - 72,8 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra) - w I biegu
31.03.1986 - 72,6 - Maciej Jaworek (Falubaz Zielona Góra) - w II biegu
06.04.1986 - 68,1 - Janusz Stachyra (Stal Rzeszów)
26.06.1986 - 67,9 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
30.07.1986 - 67,8 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra)
17.08.1986 - 65,7 - Andrzej Huszcza (Falubaz Zielona Góra) - w I biegu
17.08.1986 - 65,5 - Maciej Jaworek (Falubaz Zielona Góra) - w V biegu
30.08.1992 - 65,3 - Per Jonsson (Apator Toruń / Szwecja)
26.06.1994 - 64,8 - Marvin Cox (Wybrzeże Rafineria Gdańsk / Anglia)
24.04.1996 - 63,6 - Andrzej Huszcza (ZKŻ Polmos Zielona Góra)
11.07.1999 - 63,2 - Sam Ermolenko (ŁTŻ Łódź / USA)
17.09.2001 - 62,69 - Andrzej Huszcza (ZKŻ Polmos Zielona Góra)
26.03.2003 - 62,60 - Piotr Protasiewicz (Apator Adriana Toruń)
13.04.2003 - 62,45 - Leigh Adams (Unia Leszno / Australia)
11.05.2003 - 62,33 - Tony Rickardsson (Apator Adriana Toruń / Szwecja)
340,25 metrów
08.04.2007 - 61,56 - Rafał Okoniewski (Polonia Bydgoszcz)
16.05.2007 - 61,45 - Niels Iversen (ZKŻ Kronopol Zielona Góra / Dania)
22.06.2007 - 61,19 - Grzegorz Zengota (ZKŻ Kronopol Zielona Góra)
22.06.2007 - 61,00 - Niels Iversen (ZKŻ Kronopol Zielona Góra / Dania)
22.06.2007 - 60,68 - Grzegorz Walasek (ZKŻ Kronopol Zielona Góra)
10.08.2008 - 59,94 - Grzegorz Zengota (ZKŻ Kronopol Zielona Góra)
10.08.2008 - 59,69 - Janusz Kołodziej (Unia Tarnów)
28.08.2008 - 59,66 - Grzegorz Zengota (ZKŻ Kronopol Zielona Góra)
28.08.2008 - 59,56 - Grzegorz Walasek (ZKŻ Kronopol Zielona Góra)
30.08.2009 - 59,19 - Fredrik Lindgren (Falubaz Zielona Góra / Szwecja)
30.08.2009 - 59,00 - Rune Holta (Caelum Stal Gorzów)
13.09.2009 - 58,87 - Niels Kristian Iversen (ZKŻ Kronopol Zielona Góra / Dania)
337,50 metrów
03.04.2011 - 63,44 - Emil Pulczyński (Unibax Toruń) – w I biegu
03.04.2011 - 61,14 - Adrian Miedziński (Unibax Toruń) – w II biegu
03.04.2011 - 60,67 - Piotr Protasiewicz (Falubaz Zielona Góra) – w IV biegu
03.04.2011 - 60,52 - Greg Hancock (Falubaz Zielona Góra / USA) – w VI biegu
03.04.2011 - 60,11 - Chris Holder (Unibax Toruń / Australia) – w VII biegu
01.05.2011 - 59,19 – Andreas Jonsson (Falubaz Zielona Góra / Szwecja)
03.07.2011 - 59,10 - Jonas Davidsson (Falubaz Zielona Góra / Szwecja)
08.09.2013 - 58.22 - Jarosław Hampel (Falubaz Zielona Góra)
09.10.2020 - 57.43 - Rohgan Tungate (RM Solar Falubaz Zielona Góra / Australia)
334 metry
30.04.2023 - 60,47 Krzysztof Buczkowski (Enea Falubaz Zielona Góra)
12.05.2023 - 59,38 Krzysztof Buczkowski (Enea Falubaz Zielona Góra)
03.06.2023 - 59,22 Przemysław Pawlicki (Enea Falubaz Zielona Góra)
Ciekawostki:
- w 1949 rozegrano zawody propagandowe w Nowej Soli, rekordowy czas dnia uzyskał wówczas Jerzy Błoch (Unia Zielona Góra) – 2.13,0 (5 okrążeń, brak informacji o długości toru).
- rekord toru, który najdłużej utrzymał się w statystykach to czas 65,5 s. (357 m.) uzyskany przez Macieja Jaworka dnia 17.08.1986 roku. Został on pobity dopiero 6 lat później! Per Jonsson wykręcił czas 65,3 sek. więc zaledwie o 0,2 s. lepszy dnia 30.08.1992 roku.
- najwięcej rekordów na zielonogórskim torze wykręcił nie kto inny jak Andrzej Huszcza, który aż 12 razy poprawiał rekord toru przy W69. Aż 7 krotnie na listę rekordzistów wpisał się zawodnik Zgrzeblarek i Falubazu Zbigniew Marcinkowski. Trzecie miejsce wśród zawodników zielonogórskich pod względem ilości rekordów dzierży aż 3 zawodników, wszyscy trzykrotnie poprawiali rekord zielonogórskiego toru: Mieczysław Mendyka, Grzegorz Zengota oraz... Niels Kristian Iversen
- z braku szczegółowych informacji nie możemy określić dokładnie ale wydaje się wielce prawdopodobne, iż Jerzy Błoch przynajmnie 3 lub 4-krotnie poprawiał rekord toru przy ulicy Wrocławskiej na przełomie lat 40 i 50-tych, na razie udało się potwierdzić oficjalnie 2 jego rekordy.
- z zawodników gości najczęściej rekord toru w Zielonej Górze poprawiał Edmund Migoś z gorzowskiej Stali, który trzykrotnie wpisał się na listę rekordzistów.
- w klasyfikacji zespołowej najwięcej rekordów jest udziałem zawodników reprezentujących klub z Zielonej Góry. Na drugiej pozycji plasuje się zespół Stali Gorzów, którego zawodnicy 10 krotnie bili rekord toru. Trzecie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Apator Toruń, zawodnicy z Grodu Kopernika 5-krotnie poprawiali rekord toru oraz w 2011 Emil Pulczyński w pierwszym wyścigu sezonu ustanowił rekord nowego toru przy W69.
- ojciec i syn rekordzistami – zarówno Paweł Protasiewicz jak i Piotr Protasiewicz wpisywali sie dwukrotnie na listę rekordzistów toru. Paweł (ojciec) w barwach Zgrzeblarek, a Piotrek (syn) w barwach Falubazu i Apatora Adriany Toruń.
- 11 zawodników zagranicznych ustanawiało nowy rekord toru. Najczęściej byli to szwedzi – aż 5 zawodników. Ponadto rekord poprawiali: 2 amerykanów, 2 australijczyków, jeden duńczyk (aż 3-krotnie) oraz jeden anglik.
- przez ponad 60 lat długość toru żużlowego zmniejszyła się o 112,50 metra. Podczas pierwszych zawodów tor miał 450 metrów, podczas gdy w sezonie 2011 startowano na torze o długości 337,50 metrów.
- wbrew fałszywym informacją podanym na portal pl.wikipedia.org w Zielonej Górze nie zbudowano toru żużlowego na przełomie 1946 i 1947 roku. Prawdziwy tor żużlowy zbudowano dopiero na przełomie 1956 i 1957 roku. Wcześniej działacze zielonogórscy przystosowywali jedynie bieżnię stadionu do wymogów regulaminu, tor ogrodzony był wówczas prowizoryczną bandą na niewielkim odcinku (tylko na drugim wirażu podczas niektórych imprez).
- w latach 40 i 50-tych na zewnętrzenej krawędzi toru można było znaleźć... schody. Przedwojenny stadion posiadał kilka wejść/zejść z korony stadionu na drugim wirażu oraz prostej startowej. Tor nie posiadał wówczas band więc schody kończyły się praktycznie na krawędzi zewnętrznej toru. Dla zwiększenia bezpieczeństwa zawodników i widzów ustawiano prowizoryczne bandy (najczęściej na szczycie drugiego łuku, tuż przy obecnej Galerii Sław gdzie schody były dość szerokie).
- murawa stadionu wielokrotnie wykorzystywana była do rozgrywania meczy piłkarskich, swoje mecze rozgrywały tutaj m.in. Lubuszanka oraz Gwardia Zielona Góra. Po wojnie boisko na stadionie było nazywane przez piłkarzy „saharą”, dlaczego... tego nie udało nam się dotąd ustalić.
